Het valt niet mee: planeten fotograferen.
Momenteel staan de planeten Mars, Jupiter en Saturnus elke keer als het helder is mooi te blinken aan de avondhemel, en dan denk ik: ‘ik moet ze fotograferen voordat ze voorlopig weer even niet meer te zien zijn’. En dat heb ik de afgelopen weken diverse keren gepoogd te doen. Maar het vergt veel geduld en inspanning en vooral ook de juiste middelen om dit te doen.
je hebt allereerst dus goede middelen nodig , want je moet – in tegenstelling tot deepsky fotografie – heel ver inzoomen om de planeet goed ik beeld te krijgen. Dat betekent een telescoop met een lang brandpunt, en een grote opening (diameter) van de telescoop om nog genoeg licht te ontvangen, want hoe langer het brandpunt hoe lichtzwakker het wordt. Deze verhouding van opening en brandpuntsafstand wordt in fotografie uitgedrukt in F-waarde. Voor planeten moet je dan denken aan hoge F-waarden van ca. F15 – F24. (= brandpuntsafstand / opening). Mij telescoop is slecht F5 met een brandpuntsafstand van 1000 mm. Met een Barlow lens van 4x kun je deze kunstmatig verlengen naar F20. Maar dat gaat ook weer ten koste van lichtopbrengst.
Daarnaast heb je een snelle camera nodig die heel snel veel beeldjes kan maken. De truc is nl. om een filmpje te maken waaruit slimme software later de beste beeldjes er uit haalt om daarmee een zgn. stack te maken. Dat is samenvoegen d.m.v. stapeling van beelden om scherpte te vergroten en ruis te verminderen. En ga je dit met een kleurencamera fotograferen of met een monochrome camera en een RGB-filterwiel? Nou ik had eerst dat laatste maar ben nu gelukkig overgestapt op een kleurencamera. Hoe eenvoudiger hoe beter.
Tenslotte het je dan ook nog speciale filters nodig. Een IR-doorlaatfilter blijkt bijv. zeer nuttig om een scherper beeld te produceren van sommige planeten. Maar daarmee verlies je weer de juiste kleuren. Dus moet je ook normale RGB-kleurenopname maken, die weer niet voldoende scherpte heeft. Door later deze 2 verschillende opnames te combineren los je dit weer op en krijg je een scherp beeld met de juiste kleuren.
Inspanning is nodig want met zo’n lang brandpunt en daardoor klein beeldveld kost het moeite om de planeet überhaupt in beeld te krijgen. Vaak zit je er net naast en weet je niet precies welke kant je de telescoop op moet bewegen. En als je beeld te veel uit focus is, zie je al helemaal niets.
Geduld omdat veelal de lucht te onrustig is en dan ‘danst’ de planeet alle kanten op in je beeld. ‘Seeing’ wordt dit onder de kenners genoemd. Alleen wanneer er een goed moment is dat de lucht even rustig is, is het juiste moment.
Kortom: planeten fotograferen is soms een ware crime (voor mij) en ik vind deepsky fotografie veel eenvoudiger. Maar ik wilde ze wel perse fotograferen dus ben gaan proberen. Veel foto’s komen er uiteindelijk te onscherp uit.
Er waren veel heldere nachten, maar niet altijd voor mij mogelijk om de avonden te benutten. Na vele tegenvallende, onscherpe plaatjes gemaakt te hebben, heb ik eergisteren dan toch eindelijk een plaatje – van Mars – kunnen maken waar ik wel content mee ben.
